Health care and sanitation issues

L¢’Ã© TJ-•Ê ‚“¬Á«Õ ¤Äª¸½-¬Ç©©ð N•%¢-Gµ¢-*Ê ÆA-²Äª½¢
8 \@Áx ¦ÇLÂ¹ «Õ%A
X¾©Õ-«Û-JÂË Æ®¾y-®¾nÅŒ
L¢’Ã©, ‚’¹®¾Õd 21 (ÊÖu®ý-{Õœä): L¢’Ã-©-©ðE ¦ÇL-Â¹© ‚“¬Á«Õ “¤ÄŸ±¿-NÕÂ¹ ¤Äª¸½-¬Ç©©ð ÆA-²Äª½¢ N•%¢-Gµ¢* ŠÂ¹ ¦ÇL-Â¹ÊÕ ¤ñ{dÊ åX{Õd-Â¹×¢C. X¾©Õ-«Ûª½Õ Æ®¾y-®¾n-ÅŒÂ¹× ’¹Õª½-§ŒÖuª½Õ. «Õ¢œ¿-©¢-©ðE ¦÷ªÃ-X¾Ûª½¢åX¢{Â¹× Íç¢CÊ Íç¢ÍŒÕ-Åî-Â¹© «ÕLxÂ¹ (8) L¢’Ã© ¦ÇL-Â¹© ‚“¬Á«Õ ¤Äª¸½-¬Ç-©©ð „çáŸ¿šË ÅŒª½-’¹A ÍŒŸ¿Õ-«Û-Åî¢C. ¤Äª¸½-¬Ç-©©ð X¾J-®¾-ªÃ© ÆX¾-J-¬ÁÙ-“¦µ¼ÅŒ, ‚£¾Éª½¢ ©ð{Õ-¤Ä{x ÂÃª½-º¢’Ã ‚„çÕÂ¹× „Ã¢ÅŒÕ©Õ, Nêª-ÍŒ-¯Ã©Õ ÆCµÂ¹¢ Æ§ŒÖuªá. ¤Äª¸½-¬Ç© ®Ï¦s¢C «Õ¢’¹-@Á-„Ãª½¢ …Ÿ¿§ŒÕ¢ ‚ª½Õ ’¹¢{-©Â¹× L¢’Ã© “X¾¦µ¼ÕÅŒy ‚®¾p“AÂË ÅŒª½-L¢-ÍÃª½Õ. ‚®¾p-“AÂË ÅŒª½-L¢-ÍŒ-œÄ-EÂË «á¢Ÿä «ÕLxÂ¹ X¾J-®ÏnA ®ÔJ-§ŒÕ-®ý’Ã …¢C. L¢’Ã© “X¾¦µ¼ÕÅŒy ‚®¾p-“A©ð ¦ÇLÂ¹ X¾J-®ÏnA ÍŒÂ¹ˆ-¦œ¿Â¹¤ò-«-œ¿¢Åî œÄÂ¹dªý N.¬ì-Èªý °X¾Û©ð ÆÍŒa¢-æX{ “X¾¦µ¼ÕÅŒy ‚®¾p-“AÂË «Õ¢’¹-@Á-„Ãª½¢ …Ÿ¿§ŒÕ¢ 11 ’¹¢{-©Â¹× ÅŒª½-L¢-ÍÃª½Õ. ÆX¾p-šËêÂ ÆA-²Äª½¢ «©x Fª½-®Ï¢-*Ê ‚ ¦ÇLÂ¹ X¾J-®ÏnA Âî©Õ-ÂîE NŸµ¿¢’Ã ÅŒ§ŒÖ-ª½-ªá¢C. ÆÍŒa¢-æX{ “X¾¦µ¼ÕÅŒy ‚®¾p-“A©ð *ÂËÅŒq ¤ñ¢Ÿ¿ÕÅŒÖ «Õ¢’¹-@Á-„Ãª½¢ ªÃ“A \œ¿Õ ’¹¢{-©Â¹× «Õª½-ºË¢-*¢C. L¢’Ã© ¦ÇL-Â¹© ‚“¬Á«Õ ¤Äª¸½-¬Ç-©Â¹× Íç¢CÊ ¦§ŒÕu«Õt(8) Æ¯ä «Õªî ¦ÇLÂ¹ X¾J-®ÏnA Â¹ØœÄ ‚¢Ÿî-@Á-Ê-Â¹-ª½¢’Ã …¢C. ‚„çÕ Â¹ØœÄ ÆÍŒa¢-æX{ “X¾¦µ¼ÕÅŒy ‚®¾p-“A©ð *ÂËÅŒq ¤ñ¢Ÿ¿Õ-Åî¢C. ÂÃ¢ÍŒÊ(8), Â¹©ÇuºË(8) Æ¯ä «Õªî ƒŸ¿lª½Õ ¦ÇL-Â¹©Õ Â¹ØœÄ ÆA-²Ä-ª½¢Åî ¦ÇŸµ¿-X¾-œ¿ÕÅŒÖ L¢’Ã© “X¾¦µ¼ÕÅŒy ‚®¾p-“A©ð *ÂËÅŒq ¤ñ¢Ÿ¿Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. ƒŸä ¤Äª¸½-¬Ç-©©ð ÍŒŸ¿Õ-«Û-ÅŒÕÊo ®¾ÕF-ÅŒÂ¹× 17« ÅäDÊ „Ã¢ÅŒÕ©Õ, Nêª-ÍŒ-¯Ã©Õ ÆCµÂ¹¢’Ã Æ§ŒÖuªá. ‚„çÕÂ¹× Ê§ŒÕ¢ Æªá¢C. ÆX¾Ûpœä ‚“¬Á«Õ ¤Äª¸½-¬Ç-©©ð „äÕ“šË¯þ ÅŒ’¹Õ èÇ“’¹-ÅŒh©Õ B®¾Õ-ÂíE …¢˜ä «ÕLxÂ¹ «Õª½-ºË¢-ÍäC ÂÃŸ¿Êo ÆGµ-“¤Ä§ŒÕ¢ «uÂ¹h-«Õ-«Û-Åî¢C. ¤Äª¸½-¬Ç-©©ð ƒ¢ÅŒ X¶¾Õðª½-„çÕiÊ X¾J®ÏnÅŒÕ©Õ¯Ão „äÕ“šË¯þ «Ö“ÅŒ¢ ©äª½Õ. «¢{ X¾E «ÕÊÕ-†¾ß©Õ «Ö“ÅŒ„äÕ NŸÄu-ª½Õn-©ÊÕ ‚®¾p-“ÅŒÕ-©Â¹× ÅŒª½L®¾Õh¯Ãoª½Õ. Æ¢ÅŒÂ¹× «á¢Ÿä éª¢œ¿Õ, «âœ¿Õ ªîV-©Õ’Ã «ÕLxÂ¹(8) Æ¯Ã-ªî-’¹u¢Åî ¦ÇŸµ¿-X¾-œ¿Õ-ÅŒÕ-Êo{Õx ®¾«Ö-ÍÃª½¢. ÂË¢C ²Änªá ®Ï¦s¢-CÂË ÅŒTÊ ‚Ÿä-¬Ç©Õ ƒÍäa „Ãª½Õ ©äE ÂÃª½-º¢’Ã ¦ÇL-Â¹ÊÕ ‚®¾p-“AÂË ÅŒª½-L¢-ÍŒ-Â¹-¤ò-«{¢ ÍäÅŒ X¾J-®ÏnA N†¾-NÕ¢*¢C. „äÕ“šË¯þ ²ÄnE-Â¹¢’Ã …¢œ¿Â¹ ªîW ÆÍŒa¢-æX{ ÊÕ¢* L¢’Ã-©Â¹× «®¾Õh-¯Ãoª½Õ. ¤Äª¸½-¬Ç-©©ð 78 «Õ¢C TJ-•Ê NŸÄu-ª½Õn©Õ ÍŒŸ¿Õ-«Û-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. «ÕLxÂ¹ ¬Á„ÃEo °X¾Û©ð B®¾Õ-Â¹×-¤òªá ¦÷ªÃ-X¾Ûª½¢åX¢{-©ðE ‚„çÕ ÅŒLx-Ÿ¿¢-“œ¿Õ-©Â¹× ÆX¾p-T¢-*-Ê{Õx ®¾Õ¢œË-åX¢{ ‰.šË.-œË.‡. “¤ÄèãÂ¹×d ÆCµ-ÂÃJ ¯Ã’¹-«ÕºË ¦ÕŸµ¿-„Ãª½¢ ÅçL-¤Äª½Õ.
L¢’Ã© ¦ÇLÂ¹ ‚“¬Á«Õ ¤Äª¸½-¬Ç-©ÊÕ ®¾¢Ÿ¿-Jz¢-*Ê ‰.šË.-œË.‡. XÏ.Š.
L¢’Ã-©©ð TJ-•Ê ‚“¬Á«Õ ¤Äª¸½-¬Ç-©Â¹× Íç¢CÊ«ÕLxÂ¹(8) Æ¯ä ¦ÇLÂ¹ ÆA-²Äª½¢Åî ¦ÇŸµ¿-X¾-œ¿ÕÅŒÖ «Õª½-ºË¢-*Ê N†¾-§ŒÖEo Åç©Õ-®¾Õ-Â¹×Êo ‰.šË.-œË.‡. XÏ.Š. ¯Ã’¹-«ÕºË ¦ÕŸµ¿-„Ãª½¢ ‚ ¤Äª¸½-¬Ç-©ÊÕ ®¾¢Ÿ¿-Jz¢-ÍÃª½Õ. «Õ¢œ¿-©Ç-Ÿµ¿u-Â¹~×œ¿Õ éÂ.¦-©ªÃ¢, ‡¢.XÏ.-œË.Š. TJ-¦Ç¦Õ, ‡«Ötªîy ªÃ«Õ-Â¹%-³Äg-ÍÃJ, œËN-•¯þ >.ƒ.-å®©ü „çÕœË-Â¹©ü ‚X¶Ô-®¾ªý ¡E-„Ã-®¾Õ©Õ, Ÿä¬Á¢ ¯Ã§ŒÕÂ¹×©Õ éÂ.Ê-Jq¢-£¾Ý©Õ, éÂ.ªÃV ÅŒC-ÅŒ-ª½Õ©Õ ‚„çÕ „ç¢{ …¯Ãoª½Õ. NŸÄu-ª½Õn-©Â¹× ÆÊÕ-Â¹Ø-©-„çÕiÊ „ÃÅÃ-«-ª½-º¢©ð ¤Äª¸½-¬Ç© ©äŸ¿E, wåXj„äšü ¦µ¼«-Ê¢©ð Êœ¿Õ-®¾ÕhÊo ¤Äª¸½-¬Ç-©ÊÕ „ç¢{¯ä «Öª½a-œÄ-EÂË ÍŒª½u©Õ B®¾ÕÂ¹×¢{Õ¯Ão-«ÕE XÏ.Š. ÅçL-¤Äª½Õ. „äÕ“šË¯þ ²ÄnE-Â¹¢’Ã ©äE N†¾-§ŒÖEo “’Ã«Õ-®¾Õn©Õ XÏ.Š. Ÿ¿%†ÏdÂË B®¾Õ-Â¹×-ªÃ’Ã ‚„çÕåXj E¦¢-Ÿµ¿-Ê© “X¾ÂÃª½¢ ÍŒª½u©Õ B®¾Õ-Â¹×¢-šÇ-«ÕE ÅçL-¤Äª½Õ. ¨ ®¾¢Ÿ¿-ª½s´¢’Ã œËN-•¯þ >.ƒ.-å®©ü „çÕœË-Â¹©ü ‚X¶Ô-®¾ªý ‡.¡-E-„Ã-®¾Õ©Õ ‚®¾p-“A©ð ÆA-²Ä-ª½¢Åî ¦ÇŸµ¿-X¾-œ¿Õ-ÅŒÕÊo ¦ÇL-Â¹-©ÊÕ X¾K-Â¹~©Õ •J-¤Äª½Õ. «ÕLxÂ¹ „çÕŸ¿-œ¿ÕÂ¹× ®¾¢¦¢-Cµ¢-*Ê „ÃuCµ «©x «Õª½-ºË¢-*-Ê{Õx ÆÍŒa¢-æX{ “X¾¦µ¼ÕÅŒy „çjŸÄu-Cµ-ÂÃJ Æ¯Ão-ª½E XÏ.Š. ÍçX¾p’Ã ÆA-²Äª½¢ «©x «Õª½-ºË¢-*¢-Ÿ¿E L¢’Ã© “X¾¦µ¼ÕÅŒy „çjŸÄu-Cµ-ÂÃJ œÄÂ¹dªý N.¬ì-Èªý Æ¢{Õ-¯Ãoª½Õ.

>©Çx©ð N•%¢-Gµ-®¾ÕhÊo ¤¶òxªî®Ï®ý
242 “’Ã«Ö©ðx ¤¶òxéªjœþ Fª½Õ
(ÊÖu®ý-{Õœä, «Õ£¾Ç-¦Ö-¦ü-Ê-’¹ªý)
Â¹ª½«Û Âîª½©ðx *Â¹×ˆ-ÂíE Æ©-«Õ-šË-®¾ÕhÊo ¤Ä©-«âª½Õ >©Çx©ð “X¾•©Õ ÅÃ’¹Õ-F-šËÂË å®jÅŒ¢ Â¹³Äd© ¯çŸ¿Õ-ªíˆ¢-{Õ-¯Ãoª½Õ. ªîV-Âî-X¾Ü{ AE ÂÃ®ÏEo FšËE ÅÃT ¦ÅŒÕÂ¹×ÊÕ „ç@Á}-D-®¾ÕhÊo “X¾•-©Â¹× ¤¶òxªî®Ï®ý „ÃuCµ ÍÃX¾-ÂË¢C Fª½Õ©ð N•%¢-Gµ-²òh¢C. >©Çx-©ðE 242 “’Ã«Ö©ðxE ÅÃ’¹Õ-F-šË©ð ¤¶òxJ¯þ ¬ÇÅŒ¢ åXJT ¤ò«-œ¿¢Åî “X¾•©Õ ¤¶òxªî®Ï®ý „ÃuCµ ¦ÇJÊ X¾œ¿Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. 242 “’Ã«Ö©ðx “X¾•©Õ ¤¶òxJ¯þ FšËE ÅÃ’¹œ¿¢ «©x ¤¶òxªî®Ï®ý „ÃuCµ-“’¹-®¾Õh-©-«Û-ÅŒÕ-¯Ão-ª½E 1997©ð >©Çx ÆCµ-ÂÃ-ª½Õ©Õ ŠêÂ ®¾êªy Eª½y-£ÏÇ¢* “X¾¦µ¼Õ-ÅÃy-EÂË ŠÂ¹ E„ä-C-Â¹ÊÕ ®¾«Õ-Jp¢-ÍÃª½Õ. ÆªáŸä@ÁÙ} Æªá¯Ã ‚§ŒÖ “’Ã«Ö©ðx ¤¶òxJ¯þ “X¾¦µÇ-„ÃEo ÅŒT_¢-Íä¢-Ÿ¿ÕÂ¹× “X¾¦µ¼ÕÅŒy¢ ‡{Õ-«¢šË ÍŒª½u©Õ B®¾Õ-Âî-Â¹-¤ò-«-œ¿¢Åî ®¾¢¦¢-CµÅŒ “’Ã«Ö© “X¾•©Õ NNŸµ¿ ®¾«Õ®¾u-©Åî ¦ÇŸµ¿-X¾-œ¿Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. Â¹ª½«Û >©Çx©ð Â¹F®¾¢ ÅÃê’¢-Ÿ¿ÕÂ¹× ®¾yÍŒa´-„çÕiÊ «Õ¢*-Fª½Õ Â¹ØœÄ Ÿíª½-Â¹œ¿¢ ©äŸ¿E “X¾•©Õ „Ã¤ò-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. >©Çx©ð ’¹ÅŒ Âí¯äo@ÁÙ}’Ã «ªÃ¥-¦µÇ« X¾J-®Ïn-ÅŒÕ©Õ ¯ç©-ÂíE ¦µ¼Ö’¹ª½s´ •©¢ X¾ÜJh’Ã ÅŒT_-¤ò-«-œ¿¢Åî ¤¶òxJ¯þ “X¾¦µÇ«¢ B“« ª½ÖX¾¢ ŸÄ©Õa-Åî¢-Ÿ¿E ÆCµ-ÂÃ-ª½Õ©Õ æXªíˆ¢-{Õ-¯Ãoª½Õ. ¦µ¼ÖNÕ©ð FšË ¬ÇÅŒ¢ ‡Â¹×ˆ« …¢˜ä ¤¶òxJ¯þ “X¾¦µÇ«¢ ®¾J-¤ò-ªá-Ê¢ÅŒ …¢œä Æ«-ÂÃ¬Á¢ …¢Ÿ¿¢-{Õ-¯Ãoª½Õ. >©Çx-©ðE Â¹©y-Â¹×Jh, ÆÍŒa¢-æX{, Æ©¢-X¾Üªý, •œ¿aª½x, «Õ£¾Ç-¦Ö-¦ü-Ê-’¹ªý, Æ«Õ-ª½-*¢ÅŒ, Âí©Çx-X¾Üªý, Âíœ¿¢-’¹©ü, ³ÄŸþ-Ê-’¹ªý, ¯Ã’¹-ªý-Â¹-ª½Öo©ü E§çÖ-•-Â¹-«-ªÃ_-©ðxE ÍÃ©Ç «Õ¢œ¿-©Ç©ðx ¤¶òxJ¯þ “X¾¦µÇ«¢ B“«¢’Ã …¢C. Â¹©y-Â¹×Jh E§çÖ-•-Â¹-«ª½_ X¾J-Cµ-©ðE «âœ¿Õ_©, NÕœËb©ü, ÅŒ©-Âí¢-œ¿-X¾Lx, ‚«Õ-Ê-’¹©Õx «Õ¢œ¿-©Ç-©ðxE ÍÃ©Ç “’Ã«Ö©ðx “X¾•©Õ ’¹ÅŒu¢-ÅŒª½¢ ©äE X¾J-®Ïn-ÅŒÕ©ð ¤¶òxJ¯þ FšË¯ä ÅÃ’¹Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. «Õ£¾Ç-¦Ö-¦ü-Ê-’¹ªý “¤Ä¢ÅŒ¢-©ðE Âîªá-©-Âí¢œ¿ «Õ¢œ¿-©¢-©ðE X¾C “’Ã«Ö©ðx ¤¶òxJ¯þ “X¾¦µÇ«¢ …¢C. Æ«Õ-ª½-*¢ÅŒ å®é’t¢-šü-©ðE *Êo-*¢-ÅŒ-Â¹×¢{ Ÿä«-ª½-Â¹“Ÿ¿, Ÿµ¿¯Ãyœ¿, «Õ¢œ¿-©Ç©ðx •œ¿aª½x E§çÖ-•-Â¹-«-ª½_¢-©ðE •œ¿aª½x, Ê„Ã-¦ü-æX{, «ÕÂ¹h©ü E§çÖ-•-Â¹-«-ª½_¢-©ðE ¯ÃªÃ-§ŒÕ-º-æX{, «Ö’¹-ÊÖª½Õ, Æ©¢-X¾Üªý å®é’t¢-šü-©ðE ƒšË-ÂÃu©, «Õ¯î-¤Äœ¿Õ «Õ¢œ¿-©Ç©ðx ¤¶òxªî®Ï®ý “X¾¦µÇ«¢ B“«¢’Ã …¢C. ¨ NŸµ¿¢’Ã >©Çx©ð ’¹© 64 «Õ¢œ¿-©Ç©ðx 54 «Õ¢œ¿-©Ç©ðx ¤¶òxéªjœþ XÔœËÅŒ “’Ã«Ö©Õ …¢œ¿’Ã, „ÃšË©ðx 37 «Õ¢œ¿-©Ç©ðx ŠÂíˆÂ¹ˆ ŸÄE©ð «âœ¿Õ ÊÕ¢* 12 “’Ã«Ö©ðx ¤¶òxéªjœ¿Õ Fª½Õ …¢œ¿œ¿¢ ’¹«Õ-¯Ãª½|¢. NÕT-LÊ 17 «Õ¢œ¿-©Ç©ðx ŠÂíˆ-Â¹ˆšË «¢ÅŒÕÊ 14 «Õ¢œ¿-©Ç©ðx, éª¢œ¿Õ «¢ÅŒÕÊ «âœ¿Õ «Õ¢œ¿-©Ç©ðx ¤¶òxéªjœ¿Õ “X¾¦µÇ«¢ …¢C. Æ©¢-X¾Üª½Õ, ¦ï¢ªÃ-®ý-æX{, ‚ÅŒt-Â¹Øª½Õ, Ÿö©Çh-¦ÇŸþ, êÂ¬Á¢-æX{, «ÕÂ¹h©ü, Êª½y, {Öˆªý, Â¹©y-Â¹×Jh, …X¾Ûp-ÊÕ¢-ÅŒ©, Âîœäª½Õ, ’¹ŸÄy©, «Õ©l-Â¹©ü, Ÿµ¿ª½Öªý «Õ¢œ¿-©Ç©ðx ŠÂíˆÂ¹ˆšË, ¯ÃªÃ-§ŒÕ-º-æX{, ¤Ä¯þ-’¹©ü, ÂíÅŒh-Âî{ «Õ¢œ¿-©Ç©ðx éª¢œ¿Õ «¢ÅŒÕÊ ¤¶òxéªjœþ XÔœËÅŒ “’Ã«Ö©Õ …¯Ãoªá. ¨ NŸµ¿¢’Ã ‚§ŒÖ “¤Ä¢ÅÃ-©ðxE “X¾•©Õ ¤¶òxéªjœþ FšËE ÅÃ’¹œ¿¢ «©x ÂÌ@Á}-¯í-X¾Ûp©Õ, X¾¢šË-’¹-Ÿ¿©Õ, ÂÃ@ÁÙ}-Íä-ÅŒÕ©Õ «¢Â¹ª½Õx Aª½-’¹œ¿¢ «¢šË „ÃuŸµ¿Õ© ¦µÇJÊ X¾œ¿Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. ¤¶òxéªjœ¿Õ „ÃuCµ ²òÂËÊ „Ãª½Õ *Êo-X¾p-šË-ÊÕ¢Íä ÂÃ@ÁÙx ÍäÅŒÕ©Õ «¢Â¹ª½Õx AJT Æ¢’¹-N-Â¹-©Õ-©Õ’Ã «ÖJ-¤ò-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. D¢Åî X¾ÊÕ©Õ Íä®¾Õ-Âî-©äÂ¹ «Õªí-Â¹-JåXj ‚ŸµÄ-ª½-X¾œË °N¢-ÍÃLq «²òh¢C. ¨ „ÃuCµ ²òÂË-Ê-„Ã-J©ð E®¾q-ÅŒÕh«, X¾ÊÕ©Õ Íäæ® ‹XÏÂ¹ ©äÂ¹-¤ò-«-œ¿¢Åî Åí¢Ÿ¿-ª½-©ð¯ä «%ŸÄlX¾u¢ ŸÄX¾Û-J¢-*Ê „ÃJ©Ç “’Ã«Ö©ðx Â¹“ª½©Õ ÅŒ¢’Ã X¾{Õd-Â¹×E Aª½Õ-’¹ÕÅŒÖ Â¹E-XÏ-®¾Õh-¯Ãoª½Õ. ¤¶òxéªj-œ¿ÕÊÕ E„Ã-J¢-ÍŒ-œÄ-EÂË ÅÃ’¹Õ-FšË X¾Ÿ±¿-ÂÃ©ãjÅä ÆÂ¹ˆ-œ¿-Â¹ˆœ¿ “X¾„ä-¬Á-åX-šÇdª½Õ ’ÃE X¾ÜJh-²Än-ªá©ð ÆN Æ¢Ÿ¿Õ-¦Ç-{Õ-©ðÂË ªÃÂ¹ “X¾•©Õ Â¹†¾d-Ê-³Äd© ¤Ä©-«Û-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. ÆCµ-ÂÃ-ª½Õ©ðx Eª½xÂ¹~u¢, X¾ÊÕ©ðx èÇX¾u¢ ÅŒC-ÅŒª½ ÂÃª½-ºÇ© «©x ÅŒ©-åX-šËdÊ X¾Ÿ±¿-ÂÃ©Õ X¾ÜJh ÂÃE X¾J-®ÏnA \ª½p-œË¢C. >©Çx©ð „ä©Ç-C’Ã …Êo ¤¶òxJ-®Ï®ý „ÃuCµ-“’¹-®¾Õh-©ÊÕ Ÿ¿%†Ïd©ð …¢ÍŒÕ-ÂíE «ÕJ¢ÅŒ «Õ¢C „ÃuCµ-“’¹-®¾Õh©Õ ÅŒ§ŒÖ-ª½Õ-ÂÃ-Â¹×¢œÄ ÅŒÂ¹~º ÍŒª½u©Õ B®¾Õ-Âî-„Ã-LqÊ ¦ÇŸµ¿uÅŒ >©Çx ÆCµ-ÂÃ-ª½Õ©Õ, “X¾¦µ¼Õ-ÅÃy-©åXj …¢C. ƒ¢Ÿ¿Õ©ð ¦µÇ’¹-«¢’Ã >©Çx-©ðE ¤¶òxJ¯þ “X¾¦µÇNÅŒ “’Ã«Ö©ðx ®¾yÍŒa´-„çÕiÊ ÅÃ’¹Õ-F-šËÂË Æ¢C¢-ÍÃ-LqÊ Æ«-®¾ª½¢ …¢C.
>©Çx©ð ¤¶òxéªjœþ “X¾¦µÇ-NÅŒ “’Ã«Ö© N«-ªÃ©Õ
«Õ¢œ¿©¢ æXª½Õ “’Ã«Ö© ®¾¢Èu
¦µ¼ÖÅŒÖpªý 5
*Êo-*¢-ÅŒ-Â¹×¢{ 4
ŸÄ«Õ-ª½-TŸ¿l 6
Ÿä«-ª½-Â¹“Ÿ¿ 5
Ÿµ¿¯Ãyœ¿ 6
¤¶Äª½Õ-Âú-Ê-’¹ªý 4
£¾Ç¯Ãyœ¿ 6
•œ¿aª½x 5
Âîªá-©-Âí¢œ¿ 11
Âí¢Ÿ¿Õª½Õ_ 12
Âî®Ï_ 6
«ÕŸ¿Ölª½Õ 5
«Ö’¹-ÊÖª½Õ 6
«Õ£¾Ç-¦Ö-¦ü-Ê-’¹ªý 6
Ê„Ã-¦ü-æX{ 7
A«Öt->-æX{ 5
‚«Õ-Ê-’¹©Õx 14
«Öœ¿Õ_© 6
NÕœËb©ü 5
ÅŒ©-Âí¢-œ¿-X¾Lx 9
«¢’¹Öª½Õ 9
„ç©l¢œ¿ 8
G>-¯ä-X¾Lx 8
¯Ã’¹-ªý-Â¹-ª½Öo©ü 4
ÅÃœ¿Öª½Õ 3
Åç©ˆ-X¾Lx 3
ÆÍŒa¢-æX{ 6
Æ“«Õ-¦ÇŸþ 4
¦©Ötª½Õ 4
L¢’Ã© 7
åXŸ¿l-Âí-ÅŒh-X¾Lx 8
Âí©Çx-X¾Üª½Õ 3
åX¦äsª½Õ 3
Æªá• 3
«œçf-X¾Lx 3
ƒšË-ÂÃu© 6
«ÖÊ-«-¤Äœ¿Õ 7

„ÃuŸµ¿Õ© ¦ÇJÊ æX{ œËN-•¯þ “X¾•©Õ
ÅŒª½ÍŒÖ …*ÅŒ PG-ªÃ©Õ Eª½y-£ÏÇ-æ®h¯ä “X¾§çÖ-•-Ê-Â¹ª½¢
¯ÃªÃ-§ŒÕ-º-æX{, W¯þ 12 (ÊÖu®ý-{Õœä): >©Çx-©ðE ¯ÃªÃ-§ŒÕ-º-æX{ œËN-•¯þ “X¾•©Õ «áÈu¢’Ã šË.G., «Õ©ä-J§ŒÖ, Â¹¢šË, Ÿ¿¢ÅŒ „ÃuŸµ¿Õ©Åî B“«¢’Ã ®¾ÅŒ-«Õ-ÅŒ-«Õ-«Û-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. ¨ „ÃuŸµ¿Õ-©ÊÕ E§ŒÕ¢-“A¢-Íä¢-Ÿ¿ÕÂ¹× „çjŸ¿u, ‚ªî’¹u ¬ÇÈ-Åî-¤Ä{Õ ®¾yÍŒa´¢Ÿ¿ ®¾¢®¾n©Õ «á¢Ÿ¿ÕÂ¹× ªÃ«-LqÊ ‚«-¬Áu-Â¹ÅŒ ‡¢Åçj¯Ã …¢C. “’ÃOÕº “X¾•©Õ ÅŒ«ÕÂ¹× „ÃuXÏ¢-*Ê „ÃuŸµ¿Õ-©ÊÕ E„Ã-J¢-ÍŒÕ-Â¹×-¯ä¢-Ÿ¿ÕÂ¹× ÅŒTÊ èÇ“’¹-ÅŒh©Õ ¤ÄšË¢-ÍŒ-Ê¢-Ÿ¿ÕÊ ¨ X¾J-®ÏnA \ª½p-œË¢C. «áÈu¢’Ã ‚JnÂ¹ X¾J-®ÏnA ŸÄE-ÂË-Åîœ¿Õ Eª½-Â¹~-ªÃ-®¾uÅŒ ÅŒC-ÅŒª½ ÂÃª½-ºÇ©Õ Eª½Õ-æXŸ¿ Â¹×{Õ¢-¦Ç-©ÊÕ „ç¯Ão-œ¿-{¢Åî ¨ „ÃuŸµ¿Õ-©Åî „Ãª½Õ ÅŒTÊ èÇ“’¹-ÅŒh©Õ B®¾Õ-Âî-©ä-Â¹-¤ò-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. “¤Äª½¢-¦µ¼¢©ð …Êo „ÃuŸµ¿Õ-©Â¹× „ç¢{¯ä *ÂËÅŒq Eª½y-£ÏÇ¢-ÍŒÕ-Â¹×¢˜ä ÆN N®¾h-J¢Íä Æ«-ÂÃ¬Á¢ …¢œ¿-¦ð-Ÿ¿E œÄÂ¹dª½Õx ÆGµ-“¤Ä-§ŒÕ-X¾-œ¿Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. ÅŒª½ÍŒÖ …*ÅŒ PG-ªÃ©Õ “’ÃOÕº “¤Ä¢ÅÃ©ðx \ªÃp{Õ Íäæ®h ¨ „ÃuŸµ¿Õ-©ÊÕ ÂíCl©ð ÂíCl-’Ã-¯çj¯Ã E§ŒÕ¢-“A¢Íä Æ«-ÂÃ-¬Á-«á¢C. ƒšÌ-«© œËN-•¯þ êÂ¢“Ÿ¿-„çÕiÊ ¯ÃªÃ-§ŒÕ-º-æX-{©ð Eª½y-£ÏÇ¢-*Ê ®¾ÖX¾ªý å®p³Ä-LšÌ „çjŸ¿u-P-G-ª½¢©ð ¤Ä©ï_Êo ªÃ†¾Z „çjŸ¿u, ‚ªî’¹u ¬ÇÈ «Õ¢“A ¯Ã’¹¢ •¯Ã-ª½l-¯þ-éªœËf «ÖšÇx-œ¿ÕÅŒÖ, «Õ£¾Ç-¦Ö-¦ü-Ê-’¹ªý >©Çx Â¹©ã-Â¹dª½Õ éÂ.«Õ-Ÿµ¿Õ-®¾Ö-Ÿ¿-Ê-ªÃ«Û B®¾Õ-Â¹×Êo ÍŒª½u-©Åî ªÃ†¾Z-„Ãu-X¾h¢’Ã ¨ ª½Â¹-„çÕiÊ …*ÅŒ PG-ªÃ©Õ \ªÃp{Õ Íä®Ï EX¾Û-ºÕ-©ãjÊ „çjŸ¿u-¦%¢-ŸÄ-©ÊÕ “’Ã«Ö-©Â¹× ÅŒª½-L-²Äh-«ÕE “X¾Â¹-šË¢-*Ê N†¾§ŒÕ¢ ¤Äª¸½-Â¹×-©Â¹× NC-ÅŒ„äÕ. ‚¢“Ÿµ¿, Â¹ªÃg-{Â¹ ªÃ†¾Z-®¾-J-£¾Ç-Ÿ¿Õl-©ðE ¯ÃªÃ-§ŒÕ-º-æX{©ð “X¾¦µ¼ÕÅŒy ‚®¾Õ-X¾-“A-Åî-¤Ä{Õ ‡¯îo “X¾ªá-„ä{Õ ‚®¾Õ-X¾-“ÅŒÕ-©Õ-¯Ãoªá. ƒšÌ-«© Eª½y-£ÏÇ¢-*Ê …*ÅŒ „çjŸ¿u-P-G-ªÃ-EÂË ªî’¹Õ©Õ 2576«Õ¢C «*a ÈK-ŸçjÊ „çjŸ¿u¢ ¤ñ¢ŸÄª½Õ. „ÃJÂË Æ«-®¾-ª½-„çÕiÊ «Õ¢Ÿ¿Õ-©ÊÕ Â¹ØœÄ œÄÂ¹dª½Õx …*-ÅŒ¢’Ã Æ¢Ÿ¿-èä-¬Çª½Õ. ¨ ¯ç© 1 ÊÕ¢* 10« ÅäD ŸÄÂÃ Eª½y£ÏÇ¢-*Ê 17« Nœ¿ÅŒ •Êt-¦µ¼Ö-NÕ©ð „çjŸ¿u, ‚ªî’¹u ¬ÇÈ œËN-•-¯þ©ð 345 …*ÅŒ „çjŸ¿u-P-G-ªÃ©Õ Eª½y-£ÏÇ¢-*¢C. Æ¢Ÿ¿Õ©ð 24,784«Õ¢C ªî’¹Õ-©ÊÕ X¾K-ÂË~¢-ÍÃª½Õ. OJ©ð ‡Â¹×ˆ-«’Ã šË.G., «Õ©ä-J§ŒÖ, Â¹¢šË, Ÿ¿¢ÅŒ „ÃuŸµ¿Õ-©Åî “X¾•©Õ ¦ÇŸµ¿ X¾œ¿Õ-ÅŒÕ-Êo{Õx ÅäL¢C. 6 ¯ç©-©-Âî-²ÄJ Eª½y-£ÏÇ¢Íä •Êt-¦µ¼ÖNÕ ŸÄyªÃ¯ä ªî’¹Õ© ®¾¢Èu „ç©Õ-’¹Õ-©ðÂË «²òh¢C ÅŒX¾p ƒ¢ÂÃ *ÂË-ÅŒq-©Â¹× ¯îÍŒÕ-Âî-©äE ‡¢Ÿ¿ªî Æ¦µÇ-’¹Õu©Õ “¤ÄºÇ-¤Ä§ŒÕ ®ÏnA «ÕŸµ¿u Âí{Õd-NÕ-šÇd-œ¿Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. “X¾A «Õ¢œ¿© êÂ¢“Ÿ¿¢©ð XÏ.å£Ç-Íý.-®Ï.-©ÊÕ “X¾¦µ¼ÕÅŒy¢ \ªÃp{Õ Íä®Ï¯Ã ÆÂ¹ˆœ¿ éª’¹Õu-©ªý œÄÂ¹d-ª½xÊÕ E§ŒÕ-NÕ¢-ÍŒ-Ê¢-Ÿ¿ÕÊ X¾E-Bª½Õ Æ®¾h-«u-®¾h¢’Ã «Öêª¢-Ÿ¿ÕÂ¹× Æ«-ÂÃ-¬Á-„äÕ-ª½p-œË¢C. „ÃJ X¾J-Cµ©ð X¾E-Íäæ® ‡.‡-¯þ.-‡¢.©Õ Â¹ØœÄ ®¾“Â¹-«Õ¢’Ã NŸµ¿Õ©Õ Eª½y-£ÏÇ¢-ÍŒ-Ê¢-Ÿ¿ÕÊ «áÈu¢’Ã ŸÄJ-“Ÿ¿u-êª-ÈÂ¹× C’¹Õ-«Ê …Êo Â¹×{Õ¢-¦Ç©Õ NNŸµ¿ „ÃuŸµ¿Õ© ¦ÇJÊ X¾œË B“«¢’Ã ®¾ÅŒ-«Õ-ÅŒ-«Õ-«Û-ÅŒÕ-¯Ãoªá. Æ¢Ÿ¿-JÂÌ „çjŸ¿u¢ Æ¯ä E¯Ã-Ÿ¿¢Åî “X¾¦µ¼ÕÅŒy¢ «á¢Ÿ¿ÕÂ¹× „ç@ÁÙh¯Ão “X¾ŸµÄ-Ê¢’Ã ÂË¢C-²Än-ªá©ð X¾E-Íäæ® œÄÂ¹dª½Õx, ®Ï¦s¢C ®¾“Â¹-«Õ¢’Ã NŸµ¿Õ©Õ Eª½y-£ÏÇæ®h Eª½Õ-æXŸ¿ Â¹×{Õ¢-¦Ç-©Â¹× “X¾¦µ¼ÕÅŒy ‚®¾Õ-X¾-“ÅŒÕ©Õ ‡¢Åî Íäª½Õ-«-«Û-ÅÃªá. œËN-•-¯þÂ¹× Íç¢CÊ “X¾•©Õ “X¾A-\šÇ åXŸ¿l-‡-ÅŒÕhÊ «á¢¦Çªá, X¾Ü¯Ã, ¦ã¢’¹-@ÁÚª½Õ, ’¹Õ©sªÃ_ ÅŒC-ÅŒª½ “¤Ä¢ÅÃ-©Â¹× „çRx «Õ©ä-J§ŒÖ „ÃuCµÂË ’¹Õéªj ¦Â¹ˆ-*ÂËˆ AJT ƒÂ¹ˆ-œËÂË Íäª½Õ-Â¹×¢-{Õ-¯Ãoª½Õ. ÆÂ¹ˆœ¿ æXª½Õ-Â¹×-¤ò-ªáÊ ÆX¾-J-¬ÁÙ-“¦µ¼ÅŒ OJ °N-ÅÃ-©ÊÕ ÂÃ©-ªÃ²òh¢C. ‡ªáœþq ªî’¹Õ© ®¾¢Èu Â¹ØœÄ ‡Â¹×ˆ-«’Ã¯ä …¢C. œËN-•-¯þ©ð Â¹¢šË „ÃuCµÅî ¦ÇŸµ¿-X¾-œ¿Õ-ÅŒÕÊo „ÃJ ®¾¢Èu 2311 …¢C. ®¾éªjÊ ¤ò†¾Â¹ X¾ŸÄ-ªÃn©Õ ‚£¾É-ª½¢©ð B®¾Õ-Âî-Â¹-¤ò-«{¢, ŸÄE-ÂË-Åîœ¿Õ Â¹¢šË N†¾-§ŒÕ¢©ð Æ“¬ÁŸ¿l´ Íä§ŒÕ{¢ ÅŒC-ÅŒª½ ÂÃª½-ºÇ-©Åî Â¹¢šË „ÃuŸµ¿Õ© ¦ÇJÊ X¾œ¿Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. ’¹ÅŒ¢©ð ©§ŒÕ-¯þq-Â¹x¦ü, ƒÅŒª½ ®¾yÍŒa´¢Ÿ¿ ®¾¢®¾n©Õ ‡Â¹×ˆ-«’Ã …*ÅŒ Â¹¢šË PG-ªÃ©Õ Eª½y-£ÏÇ¢-ÍÃªá. „Ãª½Õ Â¹ØœÄ ¨ «ÕŸµ¿u ÂÃ©¢©ð ÅŒ«Õ æ®«-©ÊÕ ÅŒT_¢-*-Ê¢-Ÿ¿ÕÊ Eª½Õ-æXŸ¿ Â¹×{Õ¢-¦Ç©Õ “X¾ªá-„ä{Õ ÂÌxEÂú-©©ð ª½Ö.„ä-©©ðx Èª½Õa Íä®Ï Â¹¢šË ¬ÁÙÂÃx©Õ Åí©-T¢-ÍŒÕ-Âî-©ä-Â¹-¤ò-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. Ÿ¿¢ÅŒ „ÃuCµÂË ®¾¢¦¢-Cµ¢-*Ê œÄÂ¹dª½Õx Æ¢Ÿ¿Õ-¦Ç-{Õ©ð ©äÊ¢-Ÿ¿ÕÊ Æ©Çê’ ÂÃ©¢ ’¹œ¿Õ-X¾Û-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. ¯ÃªÃ-§ŒÕ-º-æX{ œËN-•-¯þ©ð šË.G., «Õ©ä-J§ŒÖ, Â¹¢šË, Ÿ¿¢ÅŒ „ÃuŸµ¿Õ© ¦ÇJÊ X¾œËÊ „ÃJ N«-ªÃ-L©Ç …¯Ãoªá.
«Õ¢œ¿-©Ç© æXª½Õx ...šË.G... ..«Õ©ä-J§ŒÖ.. ...Â¹¢šË... Ÿ¿¢ÅŒ
«ÕÂ¹h©ü............ 54 .... ÐÐÐÐÐ ... 423 ... 85.
«Ö’¹-ÊÖª½Õ......... 36 .... ÐÐÐÐÐ .... 84 ... 58.
{Öˆªý.......... 23 .... ÐÐÐÐÐ .... 41 .... 17.
¯ÃªÃ-§ŒÕ-º-æX{...... 53 .... ÐÐÐÐÐ .... 61 .... 17.
Ÿµ¿¯Ãyœ¿............ 22 ... .... 74 ... ... 360 ... ÐÐ
‚ÅŒt-Â¹Øª½Õ........ 12 ... ... 20 ... ... 80 ... 18.
*Êo-*¢-ÅŒ-Â¹×¢{... 3 ... ... ÐÐÐÐ ... 114 ... 8.
Êª½y.............. 18 ... ... ÐÐÐÐ ... 103 ... 21.
Ÿä«-ª½-Â¹“Ÿ¿......... 77 ... ... 78 ... ... 73 ... 62.
Âíœ¿¢-’¹©ü........ 22 ... ... ÐÐÐÐÐ ... 105 ... 40.
¦ï¢ªÃ-®ý-æX{..... ÐÐ ... ... ÐÐÐÐÐ .. 149 ... 84.
Âî®Ï_............ 36 ... ... 110 ... .... 134 ... 61.
Ÿö©Çh-¦ÇŸþ....... 40 ... ... 35 ... ... 239 ... 79.
«ÕŸ¿Ölª½Õ......... 2 .... ... 53 ... ... 134 ... 67.
ŸÄ«Õ-ª½-TŸ¿l...... 3 .... ... ÐÐÐÐÐ ... 35 ... 15.
¯ÃªÃ-§ŒÕ-º-æX{
Ê’¹-ª½-X¾¢-ÍÃ-§ŒÕB.. 5 ... .... 209 ... .. 170 ... 68.
„çáÅŒh¢:: ...... 406 ... ... 585 ... .. 2311 .. 700

Â¹ÊÕ-«Õ-ª½Õ-’¹-«Û-ÅŒÕÊo “¤Ä¦µ¼«¢
X¶¾L¢-Íä¯Ã X¾ÛÊ-ª½Õ-°b-«Ê §ŒÕÅŒo¢
«Ê-X¾Jh NÕ†¾-ÊK Ÿ¿Õ®ÏnA
«Ê-X¾Jh, \“XÏ©ü 20 (ÊÖu®ý-{Õœä): ²ÄyÅŒ¢-“ÅÃ-EÂË X¾Üª½y¢ 1914 ®¾¢«-ÅŒq-ª½¢©ð «Ê-X¾-Jh©ð „ç©®Ï Aª½Õ-’¹Õ-©äE „çjŸ¿u¢, NŸÄu æ®«-©ÊÕ ÆEo «ªÃ_-©Â¹× Æ¢C¢-*Ê «Ê-X¾Jh ‡¢.G. £¾É®Ïp-{©ü, ‡¢.G. ®¾Öˆ©ü ’¹ÅŒ „çj¦µ¼«¢ Â¹ÊÕ-«Õ-ª½Õ-’¹-«Û-Åî¢C. ‚®¾p“A ¦µ¼«Ê¢, ¤Äª¸½-¬Ç© ¦µ¼«-¯Ã©Õ “Â¹«Õ¢’Ã PC±-©Ç-«-®¾nÂ¹× Íäª½Õ-Â¹×-¯Ãoªá. “X¾®¾ÕhÅŒ¢ AJT ÆÂ¹ˆœ¿ «¢Ÿ¿ X¾œ¿-Â¹© ‚®¾p“AE \ªÃp-{Õ-Íä®Ï, „çÕi¯ÃKd G.ƒœþ. Â¹@Ç-¬Ç-©ÊÕ Åç*a ’¹ÅŒ „çj¦µ¼-„ÃEo X¾ÛÊ-ª½Õ-Ÿ¿l´-èä-æ®¢-Ÿ¿ÕÂ¹× “ÂË®Ïd-§ŒÕ¯þ „çÕi¯ÃKd ®¾¢®¾n-„Ãª½Õ Íä®¾ÕhÊo “X¾§ŒÕÅŒo¢ ƒ¢ÂÃ ÂíÊ-²Ä-’¹Õ-ÅŒÖ¯ä …¢C. ÆªáÅä ²ÄyÅŒ¢-“ÅÃu-EÂË X¾Üª½y„äÕ ‡¢.G. £¾É®Ïp-{-©ü©ð „çjŸ¿u-æ®-«Â¹× «¢Ÿ¿ X¾œ¿-Â¹© ‚®¾p“A \ªÃp-{Õ-Íä®Ï ÆEo «ªÃ_© “X¾•-©Â¹× æ®«-©¢-C¢-*Ê X¶¾ÕÊ ÍŒJ“ÅŒ …¢C. >©Çx©ð ŸÄŸÄX¾Û ®¾’¹-¦µÇ’¹¢ “¤Ä¢ÅÃ-EÂË Æ¢Ÿ¿Õ-¦Ç-{Õ©ð …¢œË, «Ê-X¾Jh ‡¢.G. å£jÇ®¾Öˆ©ü ‡¢Ÿ¿-JÂî NŸÄu-’¹¢Ÿµ¿¢ CCl¢C. …ÊoÅŒ …Ÿîu-’Ã-©Â¹× X¾¢XÏ¢C. ‚¯Ãœ¿Õ ¤Äª¸½-¬Ç-©Â¹× ÆÊÕ-¦¢-Ÿµ¿¢’Ã ‚®¾p“A …¢œäC. “X¾®¾ÕhÅŒ¢ ÆC PC±-©-„çÕi¢C. ‚®¾p“A Âî®¾¢ ÆX¾Ü-ª½y¢’Ã EJt¢-*Ê ¦µ¼«Ê¢ ƒX¾p-šËÂÌ >©Çx-©ð¯ä ‡Â¹ˆ-œÄ-©ä-Ÿ¿Êo ÆGµ-“¤Ä§ŒÕ¢ …¢C. ¨ ‚®¾p-“A©ð „çjŸ¿u æ®«-©¢-C¢* æXª½Õ ÅçÍŒÕa Â¹×Êo X¾©Õ-«Ûª½Õ œÄÂ¹dª½Õx ¦§ŒÕ{ ²ñ¢ÅŒ¢’Ã “¤ÄÂÌd®¾Õ åX{Õd-Âî-«{¢ Åî ƒ¦s¢-Ÿ¿Õ©ðx …Êo ‡¢.G. ‚®¾p-“AÂË ’íœ¿f-L-åX-{Õd’Ã «ÖJ¢-Ÿ¿¢-{Õ-¯Ãoª½Õ. «¢Ÿ¿ X¾œ¿-Â¹© ‚®¾p“AÂË ÆÊÕ-¦¢-Ÿµ¿¢’Ã, „ç{ª½oK „Ãª½Õf, Â¹~§ŒÕ„Ãª½Õf ƒ©Ç X¾©Õ-ª½-ÂÃ© ªî’Ã©Â¹× “X¾Åäu-Â¹¢’Ã ‚¯Ãœ¿Õ \ªÃp{Õ Íä®ÏÊ ¦µ¼«-¯Ã©Õ ¯äœ¿Õ PC±-©-«Õ-«Û-ÅŒÕ-¯Ãoªá. ÆªáÅä ’¹ÅŒ¢©ð NŸÄu-©-§ŒÕ¢’Ã …Êo ¦µ¼«Ê¢ X¾ÜJh’Ã PC±-©-«Õ-«-{¢Åî ‚¯Ãœ¿Õ ‚®¾p-“AÂË ÆÊÕ-¦¢-Ÿµ¿¢’Ã NNŸµ¿ „Ãª½Õf© ¦µ¼«-¯Ã©ðx ÅŒª½-’¹-ÅŒÕ©Õ Eª½y-£ÏÇ-®¾Õh-¯Ãoª½Õ. “X¾¦µ¼ÕÅŒy ‡ªá-œþÅî Êœ¿Õ-®¾ÕhÊo ¤Äª¸½-¬Ç-©Â¹× ƒX¾p-šËÂÌ «Ê-X¾Jh X¾{dº¢ ÊÕ¢* N¬ì-†¾¢’Ã NŸÄu-ª½Õn©Õ «*a ÍŒŸ¿Õ-«ÛÂ¹×¢{Õ¢œ¿{¢ ’¹«Õ-¯Ãª½|¢. 1914©ð ®¾Õ„Ãª½h “X¾ÍÃª½¢ Âî®¾¢ «*aÊ èÇÊq¯þ ®¾Õ„Ãª½h “X¾ÍÃ-ª½-Â¹×-œ¿Õ’Ã, „çjŸ¿Õu-œ¿Õ’Ã X¾E Íä®¾Öh 1916©ð ¤Äª¸½-¬Ç© \ªÃp{Õ Íä®Ï NŸ¿u Æ¢C¢-Íä¢-Ÿ¿ÕÂ¹× ¯Ã¢C X¾L-ÂÃª½Õ. ‚¯Ãœ¿Õ ÅÃšÇÂ¹×© ’¹ÕœË-å®©ð 9 «Õ¢CÅî \ªÃp-˜ãjÊ ‡¢.G. ¤Äª¸½-¬Ç© 1922©ð “¤ÄŸ±¿-NÕÂ¹ Ÿ¿¬Á ÊÕ¢* «ÖŸµ¿u-NÕÂ¹ Ÿ¿¬ÁÂ¹× ÆXý“ê’œþ Æªá¢C. ÅíL “X¾ŸµÄ-¯î-¤Ä-ŸµÄu-§Œá-œ¿Õ’Ã èð†Ï ªÃ«Ö-ÊÕ-V©Õ X¾E Íä¬Çª½Õ. 1951©ð ¤Äª¸½-¬Ç-©Â¹× “X¾¦µ¼ÕÅŒy ’¹ÕJh¢X¾Û ©Gµ¢-*¢C. ²ÄyÅŒ¢-“ÅÃu-EÂË X¾Üª½y¢ ¤Äª¸½-¬Ç-©©Õ ©äÊ¢-Ÿ¿ÕÊ >©Çx-©ðE Âí©Çx-X¾Üªý, ’¹ŸÄy©, Æ©¢-X¾Üªý, ÆÍŒa¢-æX{, ¯Ã’¹-ªý-Â¹-ª½Öo©ü “¤Ä¢ÅÃ© ÊÕ¢* NŸÄu-ª½Õn©Õ ƒÂ¹ˆœË ‡¢.G. ®¾Öˆ©ü©ð ÍäJ ÍŒŸ¿Õ-«Û-Â¹×-¯Ãoª½Õ. ¯Ã’¹-ªý-Â¹-ª½Öo-©ü©ð „çÕi¯ÃKd ®¾¢®¾n ¤Äª¸½-¬Ç© …Êo «ª½êÂ ÆÂ¹ˆœ¿ ÍŒŸ¿Õ-«Û-Êo¢-Ÿ¿ÕÊ å®„ç¯þh ¤¶Äª½„þÕ ÍŒC-„ä¢-Ÿ¿ÕÂ¹× «Ê-X¾Jh ‡¢.G. ®¾Öˆ©ä NŸÄu-©-§ŒÕ¢’Ã Åîœ¿p-œË¢C. ÂÃ’Ã “X¾®¾ÕhÅŒ¢ «Ê-X¾Jh “¤Ä¢ÅŒ¢ NŸÄu-X¾-ª½¢’Ã “X¾¦µ¼ÕÅŒy wåXj„ä{Õ ª½¢’¹¢©ð ÆGµ-«%Cl´ Íç¢Ÿ¿-{¢Åî ŠÂ¹-¯Ãœ¿Õ N¬Ç© “¤Ä¢ÅÃ-©©ð NŸÄu-ª½Õn-©Â¹× ÍŒŸ¿Õ«Û Æ¢C¢-*Ê ¤Äª¸½-¬Ç© X¾J-®ÏnA ¯äœ¿Õ «Ê-X¾-Jh©ðE Âí¢ÅŒ-¦µÇ’¹¢ NŸÄu-ª½Õn-©êÂ ÍŒŸ¿Õ«Û Æ¢C¢Íä ®ÏnAÂË Â¹×C¢-ÍŒÕÂ¹× ¤òªá¢C. NŸ¿uÊÕ Æ¢C¢-ÍŒ-{¢©ð ‡¢ÅŒ’Ã «Ê-X¾Jh ‡¢.G. ®¾Öˆ©ü æXª½Õ ÅçÍŒÕa-Â¹×¢Ÿî, Æ¢ÅŒ-Â¹¢˜ä éªšËd¢X¾Û æXŸ¿ “X¾•-©Â¹× …*-ÅŒ¢’Ã, ÆEo «ªÃ_-©Â¹× Â¹×©, «ÕÅŒ, «ª½g, «ªÃ_-©Â¹× ÆB-ÅŒ¢’Ã „çjŸ¿u æ®«-©¢-C¢-ÍŒ-{¢©ð ‡¢.G. £¾É®Ïp-{©ü æXª½Õ ÅçÍŒÕaÂ¹×¢C. 1914©ð Æ„çÕ-J-Â¹¯þ „çÕ¯î-¯çjšü “¦Ÿ¿-ª½¯þ £¾É®Ïp-{©ü æXª½ÕÅî „çáŸ¿-©ãjÊ ‡¢.G. ‚®¾p“A 1964Â¹× «á¢Ÿ¿Õ ‡¢.G. £¾É®Ïp-{-©ü’Ã æXª½Õ «Öª½Õa-Â¹×¢C. ®¾Õ„Ãª½h “X¾ÍÃ-ª½-Â¹×-œ¿Õ’Ã Æœ¿Õ-’¹Õ-åX-šËdÊ ‡X¶ý.‡. èÇÊq¯þ „çjŸ¿u¢, NŸ¿u Â¹ØœÄ “¤Äª½¢-Gµ¢-ÍÃª½Õ. 1921 «ª½Â¹× ‚§ŒÕÊ ‡¢.G. £¾É®Ïp-{©ü „çÕªá¯þ GLf¢-’ûÊÕ X¾ÜJh Íä¬Çª½Õ. 1929©ð «Öª½_-éªšü ®¾ÖŸ¿-ª½-¯þ-«Ö¯þ ‚®¾p“A EªÃtº¢ X¾Üª½h-§ŒÖuÂ¹ ÅíL œÄÂ¹d-ª½Õ’Ã «ÍÃa-ª½¢-{Õ-¯Ãoª½Õ. ‚„çÕ ÅŒªÃyÅŒ œÄÂ¹d-ª½Õ’Ã «*aÊ œÄÂ¹dªý NL-§ŒÕ„þÕq …Êo ÂÃ©¢-©ð¯ä ‡¢.G. £¾É®Ïp-{©ü «¢Ÿ¿ X¾œ¿-Â¹© ‚®¾p-“A’Ã ª½ÖX¾Û-C-Ÿ¿Õl-Â¹×¢-Ÿ¿E wéÂj®¾h« “X¾«á-ÈÕ©Õ ÅçL-¤Äª½Õ. „çáŸ¿šðx ‡¢.G. ®¾¢®¾n-ÊÕ¢Íä œÄÂ¹dª½Õx «*a ƒÂ¹ˆœ¿ „çjŸ¿u æ®«-©¢-C¢-ÍÃª½Õ. ®¾¢®¾n ‚Ÿµ¿y-ª½u¢©ð ’î¤Ä-©ü-æX{ «Õ¢œ¿©¢ ’í©x-X¾-LxÂË Íç¢CÊ ‚ªÃo©üf 1959©ð œÄÂ¹dªý ÍŒŸ¿Õ-«ÛÂ¹× „çRx «ÍÃaª½Õ. ‚§ŒÕÊ ‚®¾p“A Eª½y-£¾Ç-ºÊÕ ®ÔyÂ¹-J¢* X¾E Íä¬Çª½Õ. NÕ†¾-Ê-K©Õ Ÿä¬Á¢ NœË* „ç@Çx-©E 1970©ð «*aÊ ÍŒ{d¢ “X¾ÂÃª½¢ 1977 «ª½Â¹× “Â¹«Õ¢’Ã „Ãª½Õ E“†¾ˆ-NÕ¢-ÍÃª½Õ. ÆªáÅä ‡¢.G. ‚®¾p-X¾“A NŸÄu-©-§ŒÖ-©Â¹×, ‚®¾Õh-©Â¹× ‚ªÃo-©üfÊÕ X¾«ªý ‚X¶ý ÆšÇKo’Ã Íä¬Çª½Õ. «Ê-X¾Jh “¤Ä¢ÅŒ¢©ð ‡{Õ-«¢šË ‚®¾p-“ÅŒÕ©Õ ©äÊ-X¾Ûpœ¿Õ ’íX¾p’Ã “X¾•© Âî®¾¢ æ®«-©¢-C¢-*Ê ‡¢.G. ‚®¾p“A 1983Ð84 “¤Ä¢ÅŒ¢ ÊÕ¢* ‚JnÂ¹ ƒ¦s¢-Ÿ¿Õ©Õ, ‚®¾p-“AÂË E§ŒÕ-NÕ¢-*Ê œÄÂ¹dª½Õx “Â¹«Õ¢’Ã ¦§ŒÕ-{-X¾œË wåXj„ä{Õ ‚®¾p-“ÅŒÕ©Õ åX{Õd-Âî-«-{¢Åî “¤Ä¦µ¼«¢ ÅŒ’¹Õ_ÅŒÖ «*a¢C. X¾©ãx “X¾•©Õ å®jÅŒ¢ NNŸµ¿ ª½ÂÃ© ‚X¾-êª-†¾-ÊxÂ¹× ¤¶ÄŸ¿J Ÿ¿„Ã-‘Ç¯Ã (‡¢.G. £¾É®Ïp-{©ü) ÅŒX¾p ’íX¾p ‚®¾p“A ©äŸ¿E “X¾¬Á¢-®¾-©¢-Ÿ¿Õ-ÂíÊo ‚®¾p“A PC±-©Ç-«-®¾nÂ¹× Íäª½Õ-Â¹×¢-šð¢C. ªî’¹Õ©Õ, œÄÂ¹dª½Õx, Êª½Õq©Õ,„ÃJ Âî®¾¢ «*a ¤ò§äÕ „ÃJÅî ‚®¾p-“A-©ðE NNŸµ¿ „Ãª½Õf-©Åî ®¾¢Ÿ¿-œË’Ã …¢œä ‚®¾p“A “X¾®¾ÕhÅŒ¢ „çjŸ¿u¢ ‚T-¤òªá ¦ð®Ï¤òªá …¢C. ÍŒÖæ®¢-Ÿ¿ÕÂ¹× „çRxÊ „ÃJÂË ’¹ÅŒ ®¾z%ÅŒÕ©ÊÕ ’¹Õª½Õh Íä²òh¢C. “X¾®¾ÕhÅŒ¢ ÆÂ¹ˆœ¿ ®¾¢Èu, «¯ço ÅŒT_¯Ã ƒ¢ÂÃ ‡¢.G. ¤Äª¸½-¬Ç© Êœ¿Õ-®¾Õh¢-œ¿{¢ Âí¢Åçj¯Ã ª½{ Â¹L-T¢Íä N†¾§ŒÕ¢. ÆªáÅä “ÂË®Ïd-§ŒÕ¯þ „çÕi¯ÃKd ®¾¢®¾n „çÕœË-Â¹©ü ÂÃ©ä° \ªÃp{Õ ŸÄyªÃ “X¾®¾ÕhÅŒ¢ ¦ð®Ï¤òªá …Êo ‚®¾p“A ¦µ¼«-Ê¢©ð AJT «¢Ÿ¿ X¾œ¿-Â¹© ‚®¾p“A \ªÃp{Õ Íä§ŒÖ-©E, ‡¢.G. ®¾Öˆ©ü …Êo¢-Ÿ¿ÕÊ „çÕi¯ÃKd G.ƒœþ ÂÃ©ä° \ªÃp{Õ ŸÄyªÃ ’¹ÅŒ „çj¦µ¼«¢ Åä„Ã-©E ®¾¢®¾n “X¾§ŒÕÅŒo¢ ÂíÊ-²Ä-T-²òh¢C. „ÃšË ²ÄŸµ¿Ê, \ªÃp-{Õ-åXj¯ä ’¹ÅŒ „çj¦µ¼«¢, X¾ÛÊª½Õ-°b-«Ê¢ ‚ŸµÄ-ª½-X¾œË …¢C. ÆC ‡¢ÅŒ-«-ª½Â¹× ²ÄŸµ¿u-«Õ-ÊoC „ä*-ÍŒÖ-œÄ-Lq¢Ÿä «ÕJ.

„çjŸ¿u¢ Æ¢Ÿ¿Â¹ ÅŒMxGœ¿f «Õ%A
¦©Ötªý, \“XÏ©ü 20 (ÊÖu®ý-{Õœä): «Õ¢œ¿© êÂ¢“Ÿ¿-„çÕiÊ ¦©Ötªý©ð Íç¢ÍŒÕ Â¹×{Õ¢-¦Ç-EÂË Íç¢CÊ E«Õt© ‡©x«Õt (28)Åî¤Ä{Õ, ‚„çÕ éª¢œ¿Õ ªîV© ¤ÄX¾ ®¾éªjÊ „çjŸ¿u¢ Æ¢Ÿ¿Â¹ ¬ÁÙ“Â¹-„Ãª½¢ «ÕŸµÄu£¾Ço¢ «Õ%A Íç¢ŸÄª½Õ. ¦ÕŸµ¿-„Ãª½¢ …Ÿ¿§ŒÕ¢ ¦©Ötªý “’Ã«Õ¢©ð E«Õt© ‡©x«Õt ŠÂ¹ ¤ÄX¾ÊÕ “X¾®¾-N¢-*¢C. ¬ÁÙ“Â¹-„Ãª½¢ …Ÿ¿§ŒÕ¢ ‚ªî’¹u X¾J-®ÏnA ÂÌ~ºË¢* ÅŒMx-Gœ¿f ƒŸ¿lª½Ö éª¢œ¿Õ ’¹¢{© ÅäœÄ©ð «Õª½-ºË¢-ÍÃª½Õ. ‡©x«Õt ¦µ¼ª½h E«Õt© Oª½-²ÄyNÕ å£jÇŸ¿-ªÃ-¦ÇŸ¿Õ «©®¾ „ç@Ç}œ¿Õ. ÅŒLx ÅŒ¢“œËÅî …¢{ÕÊo ‚„çÕ «Õª½º¢ Íç¢Ÿ¿{¢ X¾{x Â¹×{Õ¢¦ ®¾¦µ¼Õu©Õ ‚„ä-Ÿ¿Ê «uÂ¹h¢ Íä®¾Õh-¯Ãoª½Õ. ’¹ÅŒ¢©ð ‡©x-«ÕtÂ¹× Æ«Ötªá, Æ¦Çsªá X¾ÛšËd ÍŒE-¤ò-§ŒÖª½Õ. «âœ¿-«-²ÄJ ÂÃÊÕp©ð ‚„äÕ Â¹ÊÕo-«á-®Ï¢C. ®¾éªjÊ „çjŸ¿u ®¾Ÿ¿Õ-¤Ä§ŒÕ¢ Æ¢Ÿ¿-Â¹¯ä «Õª½-ºË¢-*¢-Ÿ¿E “’Ã«Õ-®¾Õn©Õ N«-J¢-ÍÃª½Õ. «Õª½-ºË¢*Ê ‡©x«Õt ÅŒLx-Ÿ¿¢-“œ¿Õ-©ÊÕ ‡„çÕt©äu ªÃ«á©Õ X¾ªÃ-«Õ-Jz¢-ÍÃª½Õ.

’¹{Õd©ð “X¾¦-LÊ ÆA-²Äª½¢
’¹{Õd, \“XÏ©ü 20 (ÊÖu®ý-{Õœä): «Õ¢œ¿© êÂ¢“Ÿ¿-„çÕiÊ ’¹{Õd©ð ÆA-²Äª½ „ÃuCµ ²òÂË¢C. ®ÏŸ¿l´-§ŒÕu-²ÄyNÕ (12), ªÃ•-¬ì-Èªý (3)ÂË ’¹Õª½Õ-„Ãª½¢ «ÕŸµÄu£¾Ço¢ „ÃuCµ ²òÂË¢C. ÆA-²Äª½¢ ÆŸ¿Õ-X¾Û-©ðÂË ªÃÂ¹-¤ò-«-{¢Åî ®ÏŸ¿l´§ŒÕu ²ÄyNÕE ’¹ŸÄy© ‚®¾p-“AÂË ÅŒª½-L¢-ÍÃª½Õ. ªÃ•-¬ì-È-ªýÂ¹× ÆA-²Äª½¢ ÆŸ¿Õ-X¾Û-©ðÂË ªÃ«{¢ ©äŸ¿Õ. P« (22), …X¾pJ Â¹%†¾g (12)©Â¹× „ÃuCµ ¬ÁÙ“Â¹-„Ãª½¢ «ÕŸµÄu£¾Ço¢ ²òÂË¢C. Oª½Õ ’¹{Õd wåXj„äšü ‚®¾p-“ÅŒÕ©ðx *ÂËÅŒq ¤ñ¢Ÿ¿Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. Â¹©Õ-†ÏÅŒ„çÕiÊ FšËE æ®N¢-ÍŒœ¿¢ «©äx „ÃuCµ „ÃuXÏ-²òh¢-Ÿ¿E œÄÂ¹dª½Õx ®¾Ö*-®¾Õh-¯Ãoª½Õ. ’¹{Õd©ð FšË X¾Ÿ±¿-ÂÃ-EÂË ®¾¢¦¢-Cµ¢-*Ê åXjX¾Û-©Â¹× MêÂ-°©Õ ÍÃ©Ç-«Û-¯Ãoªá. OšËE E„Ã-J¢-ÍÃ-©E “X¾•©Õ ²ÄnEÂ¹ X¾ª½q-¯þ-ƒ-¯þ-ÍµÃKb §Œá’¹¢-Ÿµ¿-ªýÊÕ Âîª½Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ.

®Ï¢Ÿµ¿-ÊÖ-ª½Õ©ð “X¾¦-LÊ ÆA-²Äª½¢
Æªá•, \“XÏ©ü 17 (ÊÖu®ý-{Õœä): «Õ¢œ¿© X¾J-Cµ-©ðE ®Ï¢Ÿµ¿-ÊÖª½Õ “’Ã«Õ¢©ð ÆA-²Ä-ª½-„ÃuCµ ²òÂË-Ê{Õx “’Ã«Õ-®¾Õn©Õ ÅçL-¤Äª½Õ. Â¹©Õ-†Ï-ÅŒ-„çÕiÊ Fª½Õ ÅÃ’¹œ¿¢ «©x “’Ã«Ö-EÂË „ÃuCµ “X¾¦-L-Ê{Õx ²ÄnEÂ¹ „çjŸ¿Õu©Õ “Ÿµ¿ÕO-Â¹-J¢-ÍÃ-ª½-¯Ãoª½Õ. “’Ã«Õ-“X¾-•©Õ ‚Kf-‡®ý éÂ¯Ã©ü FšË¯ä ÅÃ’¹-œÄ-EÂË …X¾-§çÖ-T-®¾Õh-¯Ãoª½Õ. …Êo-¦ðª½Õx, ª½ÂË~ÅŒ «Õ¢*-FšË ®¾ª½-X¶¾ªÃ, ÅŒC-ÅŒª½ X¾Ÿ±¿-ÂÃ-©Fo “’Ã«Ö-EÂË ¤¶òxéªjœþ FšËE Æ¢C¢-ÍŒœ¿¢ ÂÃª½-º¢’Ã “X¾•©Õ ‚Kf-‡®ý éÂ¯Ã©ü FšË¯ä ÅÃ’¹Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. ÂÃ©Ç-ÊÕ-’¹Õ-º¢’Ã éÂ¯Ã©ü FšË-«Õ{d¢ ÅŒT_-Fª½Õ “X¾«-£ÏÇ¢-ÍŒœ¿¢ ®¾h¢Gµ¢* ¤òªá¢C. D¢Åî E©Õ-«-…Êo FšË©ð Æ¯äÂ¹ “ÂË«á©Õ ÍäJ ‚ Fª½Õ Â¹©Õ-†Ï-ÅŒ„çÕi ¤òªá¢-Ÿ¿¢-{Õ-¯Ãoª½Õ. ‚ FšË¯ä ÅÃ’¹œ¿¢ «©x ¨ „ÃuCµÂË ’¹Õéªj-Ê{Õx ®¾«Ö-ÍÃª½¢. “’Ã«Õ¢©ð „çáÅŒh¢ 8 «Õ¢C ÆA-²Äª½ „ÃuCµÅî ¦ÇŸµ¿-X¾-œ¿Õ-ÅŒÕ¢-œ¿-{¢Åî “’Ã«Õ-®¾Õh©Õ ¦µ¼§ŒÖ¢-Ÿî-@Á-ÊÂ¹× ’¹Õª½-«Û-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. Æ{Õ ¤¶òxéªjœþ FšËE ÅÃ’Ã©ð.. ƒ{Õ Â¹©Õ-†ÏÅŒ FšËE ÅÃ’Ã©ð.. ÆE “X¾•©Õ Âí{Õd-NÕ-šÇd-œ¿Õ-ÅŒÕ-¯Ãoª½Õ. “’Ã«Õ¢©ð ÆA-²Äª½¢ ²òÂË-Ê{Õd P«-¬ÁÂËh §Œá«-•Ê ®¾¢X¶¾Õ¢ ÆŸµ¿u-Â¹~×œ¿Õ ÍŒ¢“Ÿ¿-¬ì-Èªý Æªá• XÏ.å£Ç-Íý.-®Ï.©ð X¶ÏªÃuŸ¿Õ Íä¬Çª½Õ. ¨ N†¾-§ŒÕ„çÕi Æªá• „çÕœË-Â¹©ü ‚X¶Ô-®¾ªýÊÕ 'ÊÖu®ý-{ÕœäÑ ®¾¢“X¾-C¢-ÍŒ’Ã ÅŒÂ¹~º ÍŒª½u©Õ ÍäX¾-œ¿Õ-ÅÃ-«ÕE ‚§ŒÕÊ Íç¤Äpª½Õ.